W poprzednim miesiącu dowiedzieliśmy się, że dochody czerpane z inwestycji giełdowych obłożone są podatkiem od zysków kapitałowych, zwanym popularnie podatkiem Belki od nazwiska byłego ministra finansów a obecnego prezesa NBP - Marka Belki, który go wprowadził 10 lat temu. Podatek ten doskwiera nie tylko inwestorom giełdowym, ale również osobom oszczędzającym pieniądze na zwykłych lokatach bankowych (zwolnione są z niego jedynie konta emerytalne i lokaty mające formę ubezpieczenia na życie). Wysokość tego podatku to 19%. Oznacza to, że 19/100 kwoty odsetek, czyli naszego zysku z lokat na kontach oszczędnościowych, musimy oddać państwu w formie podatku Belki.
Okazało się jednak, że istnieje luka w przepisach, która pozawala całkowicie legalnie unikać obowiązku płacenia podatku Belki od odsetek przyrastających na kontach oszczędnościowych. Zgodnie z ustawą o ordynacji podatkowej przy obliczaniu kwoty do opodatkowania i wysokości samego podatku stosuje się bowiem następującą zasadę zaokrągleń: końcówki kwot poniżej 50 groszy pomija się, a pozostałe podwyższa, zaokrąglając je do pełnych złotych.
Przykład. Od ulokowanych w banku oszczędności naliczono klientowi odsetki w wysokości 7,40 zł. Ile podatku Belki powinien on zapłacić, zaokrąglając rachunki do groszy, a ile, stosując obecną zasadę zaokrągleń?
Rozwiązanie. Podatek Belki wynosi 19%, czyli 19/100 kwoty uzyskanych odsetek, to jest 19/100 · 7,40 = 1,406, a po zaokrągleniu do groszy 1,41 zł. Jednak zgodnie z obecną zasadą zaokrągleń najpierw zaokrąglamy kwotę 7,40 zł podlegającą opodatkowaniu do 7 zł, a potem obliczamy podatek od tej nowej kwoty, czyli 19/100 · 7 = 1,33. Na koniec kwotę należnego podatku znowu zaokrąglamy do pełnych złotych i ostatecznie zamiast 1,41 zł płacimy tylko 1 zł podatku.
Stosując opisaną metodę zaokrągleń, możemy wcale nie płacić podatku Belki pod warunkiem, że będziemy otrzymywali odpowiednio małe kwoty odsetek. Można to uzyskać, lokując małe kwoty na wielu kontach, ale jest to metoda mało wygodna, a dodatkowo często banki żądają określonej minimalnej kwoty wkładu. Innym pomysłem jest częstsze naliczanie odsetek, które liczone nawet od wysokich kwot będą wtedy małe. Dlatego wiele banków wprowadziło codzienne doliczanie odsetek do stanu konta, czyli dzienną kapitalizację odsetek. Jeśli odsetki te są odpowiednio niskie, nie płacimy od nich podatku Belki.
Rząd żadnego kraju nie lubi, gdy obywatele unikają płacenia podatków, bo to obniża jego dochody. Dlatego gdy urzędnicy zorientowali się, że obecne przepisy umożliwiają legalne niepłacenie podatku Belki, postanowili je naprawić. 27 grudnia 2011 roku prezydent podpisał nowelizację ustawy o ordynacji podatkowej, która wprowadza zaokrąglanie rozliczeń z dokładnością do groszy. Zmiana ta wejdzie w życie 31 marca 2012 roku, więc za dwa miesiące legalne unikanie płacenia podatku Belki nie będzie już możliwe.
Zadanie 1. Pan Jan ulokował 1000 zł na koncie oszczędnościowym. Po miesiącu bank naliczył mu odsetki w wysokości 6,11 zł. Ile podatku Belki pan Jan musi odprowadzić od tych odsetek w lutym 2012, a ile będzie musiał w kwietniu 2012?
Zadanie 2. Obecna zasada zaokrągleń może być też niekorzystna dla klientów banku, gdyż czasem trzeba zapłacić większy podatek Belki niż ustawowe 19%. Oblicz, o ile więcej podatku zapłacimy od odsetek wynoszących 3,80 zł, stosując obecną zasadę zaokrągleń, niż gdybyśmy zaokrąglali rachunki do groszy.
Zadanie 3. Ile wynosi największa kwota odsetek, od której nie musimy obecnie płacić podatku Belki?
Zadanie 1. Pan Jan chce założyć jednodniową lokatę w banku na kwotę 5000 zł. Jakie może być jej maksymalne dzienne oprocentowanie, aby uniknął płacenia podatku Belki?
Zadanie 2. Pan Jan posiada wolne środki finansowe w wysokości 13000 zł i chce ulokować je na jednodniowej lokacie w banku, a jednocześnie uniknąć płacenia podatku Belki. Bank proponuje dzienne oprocentowanie w wysokości 0,06%. Czy pan Jan może wpłacić całą kwotę na jedną lokatę, a jeśli nie, to na ile mniejszych lokat musi je podzielić?
Zadanie 3. Pan Jan ulokował w banku 4980 zł na lokacie z dzienną kapitalizacją odsetek w wysokości 0,05% (to znaczy, że każdego dnia odsetki pomniejszone o należny podatek są doliczane do kapitału). Oblicz, przez ile dni będzie unikał płacenia podatku Belki.
Zadanie 1. Czy zakładając roczną lokatę w wysokości 1000 zł z nominalną stopą procentową w wysokości 5%, ale kapitalizowaną dziennie (to znaczy, że każdego dnia odsetki
pomniejszone o należny podatek są doliczane do kapitału), zapłacimy podatek Belki? Jaką kwotę podatku zapłacilibyśmy od tej lokaty, gdyby miała roczną kapitalizację odsetek?
Zadanie 2. W celu uniknięcia podatku Belki banki proponują klientom z dużymi środkami pieniężnymi zakładanie wielu lokat z kapitalizacją dzienną. Ile lokat i w jakiej wysokości musiałby założyć klient posiadający 1 mln zł przy dziennej kapitalizacji odsetek i dziennej stopie procentowej w wysokości 0,02%? Czy można uniknąć zakładania wielu lokat? Zaproponuj inną metodę legalnego unikania podatku Belki.
Zadanie 3. Wyprowadź wzór na największą możliwą kwotę do opodatkowania, która pozwala uniknąć podatku od zysków kapitałowych przy p% wysokości tego podatku i przy obowiązującej obecnie zasadzie zaokrągleń.
W tym miesiącu 3 punkty zdobyli: Adam Gawlik SP 28 Wałbrzych, Anna Górska SP 2 Olesno, Joanna Lisiowska KSP Warszawa, Patrycja Łukasik PSP Mieroszów, Mateusz Rzepecki SP 91 Wrocław i Andrzej Turko SP Optimum Wrocław.
2 punkty otrzymali: Aleksander Cząstkiewicz-Trawiński SP 14 Głogów, Wojciech Henik PSP Mieroszów, Bartosz Mekarski SP Ciechów i Marek Mieniek SP 4 Bolesławiec.
1,5 punktu otrzymała Karolina Litwin PSP Mieroszów, 1 punkt - Aleksandra Piasecka KSP Oleśnica, a 0,5 punktu - Igor Rosiak SP 28 Wałbrzych. Pozostałym uczestnikom punktów w tym miesiącu nie przyznano.
Po pięciu miesiącach Ligi z wynikiem 15 pkt. prowadzi: Joanna Lisiowska KSP Warszawa.
W tym miesiącu 3 punkty zdobyła Anna Łeń GM 1 Łódź.
2,5 punktu zdobyli: Mieszko Gałat GM 50 Bydgoszcz, Wojciech Górski GM 2 Olesno i Aleksandra Polcyn GM Akademickie Toruń.
2 punkty uzyskał Krzysztof Bednarek GM 13 Wrocław, 1,5 punkta - Daria Bumażnik GM 1 Jelenia Góra, 1 punkt - Krzysztof Danielak GM 1 Jelenia Góra, a0,5 punktu - Liwia Ćwiek GM 2 Złotoryja i Marta Przybyła GM 25 Wrocław. Pozostałym uczestnikom nie przyznano w tym miesiącu punktów.
Po pięciu miesiącach Ligi z wynikiem 14,5 pkt. prowadzi Anna Łeń GM 1 Łódź.
W tym miesiącu 2 punkty zdobyli: Bartłomiej Polcyn I LO Inowrocław i Tomasz Skalski III LO Wrocław.
1,5 punktu zdobyli: Aleksandra Pawłowska XIV LO Wrocław, Maciej Pomykała LA Toruń i
Paweł Samoraj I LO Olsztyn . Pozostali uczestnicy nie otrzymali w tym miesiącu punktów.
Po pięciu miesiącach Ligi z wynikiem 12,5 pkt. prowadzą: Maciej Pomykała LA Toruń i Bartłomiej Polcyn LO 1 Inowrocław.
Zad. 1. W lutym 2012 podatek wyniesie 6·19/100=1,14, czyli po zaokrągleniu 1 zł. W kwietniu 2012 podatek wyniesie 6,11·19/100=1,1609, czyli po zaokrągleniu 1,16 zł.
Zad. 2. Podatek Belki od odsetek przy zastosowaniu obecnej metody jego obliczania to 4·19/100=0,76 zł, czyli po zaokrągleniu 1 zł. Gdybyśmy rachunki zaokrąglali do groszy, to podatek wyniósłby 3,80·0,19=0,722 zł, czyli po zaokrągleniu 0,72 zł. Obecna metoda powoduje zwiększenie należnego podatku o 28 gr.
Zad. 3. Największa kwota odsetek, od której nie musimy obecnie płacić podatku Belki to 2,49 zł. Wystarczy zauważyć, że 3·19/100=0,57 zł, a to po zaokrągleniu daje 1 zł podatku. Dlatego największą kwotą odsetek wolną od podatku Belki po zaokrągleniu jest 2 zł, bo 2·19/100=0,38 zł. A największą kwotą, która zaokrągla się do 2 zł jest właśnie 2,49 zł.
Zad. 1. Zauważmy, że 0,05% odsetek dziennych da kwotę 5000·0,0005=2,5 zł, która jest najniższą kwotą odsetek, od jakiej należy zapłacić podatek Belki (patrz zadanie 3 SP). Stąd wszystkie dzienne odsetki, które są mniejsze od 0,05% są wolne od podatku Belki.
Zad. 2. Maksymalna kwota odsetek wolna od podatku Belki to 2,49 zł (patrz zadanie 3 SP). Stąd przy oprocentowaniu dziennym równym 0,06%, maksymalna wielkość lokaty wolnej od podatku Belki to 2,49/0,0006=4150 zł. Dlatego Pan Jan musi założyć minimum cztery lokaty, np. trzy po 4150 zł i jedną w wysokości 550 zł.
Zad. 3. Pan Jan będzie unikał płacenia podatku Belki tylko przez pięć dni. Szóstego dnia zapłaci podatek. Po pięciu dniach odsetki po zaokrągleniu do groszy będą równe 2,49 zł. Szóstego dnia wyniosą (4980+5·2,49)·0,0005 = 2,496225 zł, co po zaokrągleniu daje 2,50 zł, a ta kwota podlega już opodatkowaniu.
Zad. 1. Od odsetek kapitalizowanych dziennie nie zapłacimy podatku Belki, ponieważ 0,05/365·1000 daje dzienną kwotę odsetek mniejszą niż 0,14 zł, od której nie płaci się podatku Belki (patrz zad. 3 SP). Łatwo sprawdzić, że po roku uzyskamy łącznie 51,27 zł odsetek. Czyli w żadnym dniu roku kwota kapitału nie wzrośnie aż tak znacząco, aby zacząć płacić podatek Belki (dzienne odsetki nie przekroczą 2,49 zł). Podatek Belki od odsetek kapitalizowanych raz w roku wyniósłby 19/100 · 5/100 · 1000 = 19/100 · 50 = 9,50 zł, co po zaokrągleniu daje 10 zł.
Zad. 2. Metodą pozwalającą uniknąć zakładania wielu lokat z kapitalizacją dzienną jest zwiększenie częstości kapitalizacji, do czestości np. co kilka minut. Przy danych z zadania dziennie uzyskamy 200 zł odsetek. Kwota wolna od podatku Belki to 2,49 zł (patrz zadanie 3 SP). Stąd 200/2,49 to liczba lokat, które powinniśmy założyć. Okazuje się, że najmniejszą liczbą lokat jest 81, może to być np. 80 lokat po 12450 zł i jedna w wysokości 4000 zł.
Zad. 3. Niech x oznacza szukaną kwotę. Skoro maksymalną kwotą odsetek wolną od podatku Belki jest 2,49 zł (patrz zadanie 3 SP), to wystarczy rozwiązać równanie x·p% = 2,49, skąd x = 249/p.
Tradycja bożo-narodzeniowych jarmarków we Wrocławiu sięga XVI wieku. Jedną z ich atrakcji bywała dawniej "legnicka bomba". Co to było? 
