kwiecień 2013 - ulgi podatkowe

Do końca kwietnia każdy, kto pracował i osiągnął dochód w poprzednim roku, musi złożyć zeznanie podatkowe na odpowiednim formularzu PIT (skrót pochodzi od angielskiego Personal Income Tax, czyli podatek od dochodów osobistych). Nawet osoby, których dochód był nie większy niż 3089 zł rocznie i nie podlega opodatkowaniu, muszą złożyć takie zeznanie. O formularzu PIT i wysokości opodatkowania dochodów obywateli w Polsce, a w szczególności o stosowanych od 2009 roku progach podatkowych pisaliśmy w Lidze Finansowej tutaj.

Okazuje się jednak, że nie zawsze trzeba zapłacić państwu cały należny podatek. Jest kilka sposobów na zmniejszenie tej kwoty. Są to tzw. ulgi podatkowe. Prawo przewiduje różne rodzaje takich ulg. Poniżej opiszemy kilka z nich, które obowiązują w tym roku. Ulgi te dzielą się na dwa rodzaje: takie, które odlicza się bezpośrednio od podatku, oraz takie, które odlicza się od dochodu przed jego opodatkowaniem.

Jedną z obowiązujących w tym roku ulg jest ulga na dzieci. Przysługuje ona rodzicom lub opiekunom prawnym (tzn. osobom zamieszkującym z dziećmi w sytuacji gdy rodzice zmarli lub są pozbawieni władzy rodzicielskiej). Ulga przysługuje na każde dziecko niepełnoletnie, a także bez względu na wiek na każde dziecko, które otrzymywało zasiłek pielęgnacyjny lub rentę oraz na każde dziecko uczące się do 25 roku życia, jeśli nie uzyskało ono własnych odpowiednio wysokich dochodów. Wysokość ulgi na każde dziecko to 92,67 zł za każdy rozpoczęty miesiąc kalendarzowy opieki nad dzieckiem. O taką kwotę pomniejsza się podatek dochodowy rodziców (rodzice mogą się tą ulgą podzielić w dowolnej proporcji).

Przykład 1. Ile wynosi ulga na dzieci w rodzinie Nowaków, którzy mają 3-letnie bliźniaki: Jacka i Wacka, a w listopadzie 2012 urodziła im się jeszcze córeczka?
Rozwiązanie. Na córkę przysługuje Nowakom ulga za dwa miesiące i wynosi 2·92,67 = 185,34 zł. Natomiast ulga na bliźniaki wynosi 2·12·92,67 = 2224,08 zł. Łączna ulga na dzieci wynosi więc 185,34 + 2224,08 = 2409,42 zł i o taką kwotę Nowakowie mogą pomniejszyć podatek, jaki zapłacą państwu.

W przypadku dzieci kontynuujących naukę po wakacjach 2012 ulga przysługuje za cały rok kalendarzowy, ale jeśli uczeń (np. maturzysta) nie podjął dalszej nauki po wakacjach, ulga kończy się wraz z końcem wakacji.

Innym rodzajem ulgi podatkowej jest ulga internetowa. Przysługuje ona osobom opłacającym rachunki za używanie Internetu. W odróżnieniu od ulgi na dzieci, która pomniejszała płacony podatek, ulga internetowa odliczana jest od dochodów przed obliczeniem należnego podatku (czyli pomniejsza podstawę opodatkowania). Maksymalnie od dochodu można odjąć 760 zł rocznych wydatków na Internet. Aby z tej ulgi korzystać, trzeba mieć zachowane imienne rachunki za korzystanie z Internetu (ulga nie przysługuje na wydatki związane z montażem i serwisowaniem sieci).

Przykład 2. Singiel - pan Kowalski - w 2012 roku uzyskał dochód w wysokości 50 tysięcy złotych. Firmie telekomunikacyjnej, która jest również dostarczycielem Internetu do jego mieszkania, za użytkowanie sieci płacił miesięcznie 70 zł. Jaką kwotę może opodatkować pan Kowalski, jeśli skorzysta z ulgi na Internet?
Rozwiązanie. Przez 12 miesięcy Kowalski wydał na korzystanie z Internetu 12·70 = 840 zł, czyli przekroczył limit ulgi. Dlatego od dochodu może odjąć tylko 760 zł i do opodatkowania pozostanie mu kwota 49 240 zł.

Także ulga dla honorowych krwiodawców pozwala pomniejszyć uzyskany dochód przed jego opodatkowaniem. Każdy, kto chociaż raz w danym roku honorowo (czyli nieodpłatnie) oddał krew, może odliczyć wartość darowizny przekazanej w ten sposób w naturze na cele krwiodawstwa w wysokości 130 zł za każdy litr oddanej krwi (o ile zachował zaświadczenia o ilości oddanej krwi).

Przykład 3. W Polsce mężczyzna może oddawać krew nie częściej niż 6 razy w roku. Jednorazowa dawka wynosi 450 ml. Pan Kowalski ma grupę krwi 0 Rh-, co oznacza, że jego krew można przetoczyć każdej osobie. Dlatego czuje się moralnie zobowiązany do honorowego oddawania krwi tak często, jak tylko jest to możliwe. W roku 2012 wykorzystał wszystkie dopuszczalne prawem terminy. O jaką kwotę może obniżyć swój dochód przed opodatkowaniem z tytułu ulgi dla honorowych krwiodawców? 
Rozwiązanie. W ciągu roku Kowalski oddał krew 6 razy po 450 ml = 0,45 l za każdym razem, zatem jego darowizna na cele krwiodawstwa wyrażona w złotówkach wynosi 6·0,45·130 = 351 zł i o taką kwotę może pomniejszyć swój dochód.

[koniec wykładu dla SP]

Oprócz darowizny na cele krwiodawstwa od dochodu przed jego opodatkowaniem można też odliczyć udokumentowane darowizny na cele kultu religijnego oraz na inne cele szlachetne. Istnieje jednak limit, gdyż łącznie ulgi te nie mogą przekroczyć 6% dochodu.

Warto pamiętać, że małżonkowie mają prawo do wspólnego rozliczenia się z podatku. Czasem jest to opcja korzystniejsza niż gdyby rozliczali się osobno, a zatem może stanowić również swoistą ulgę podatkową. Wspólne rozliczenie polega na zastosowaniu ewentualnych ulg podatkowych do dochodów każdego z małżonków, a następnie na zsumowaniu otrzymanych dochodów i podzieleniu tej kwoty na dwa. Potem oblicza się podatek należny od tak otrzymanej kwoty dochodu, odlicza od niego kolejne ewentualnie przysługujące małżonkom ulgi i z powrotem mnoży przez dwa.

Należy przy tym pamiętać, że ulgę na dzieci można odliczyć tylko raz, natomiast z ulgi internetowej małżonkowie mogą korzystać niezależnie, do wysokości 760 zł na każdego z nich. Razem mogą więc od dochodu odliczyć 1520 zł, ale nie można tej kwoty 1520 zł odjąć od dochodów jednego z małżonków (nawet jeśli rozliczają się wspólnie). Każdy z małżonków może odjąć 760 zł ulgi osobno od swojego własnego dochodu. Także ulgi od darowizn małżonkowie rozliczają niezależnie, ale nie mogą one przekroczyć w sumie 6% dochodu każdego z nich z osobna.

Przykład 4. Pan Nowak uzyskał w 2012 roku dochód w wysokości 90 tysięcy złotych, a jego żona 70 tysięcy złotych. Kwota 3089 zł jest wolna od podatku. Podatek od dochodów powyżej tej kwoty aż do 85 528 zł wynosi 18%, a podatek od nadwyżki od tej z kolei kwoty wynosi 32%. Ile podatku zapłacą Nowakowie, jeśli rozliczą się osobno, a ile, jeśli wspólnie?
Rozwiązanie. Łączny dochód Nowaków wynosi 90 000 + 70 000 = 160 000 zł. Opodatkowaniu podlega kwota 160 000 - 2·3089 = 153 822 zł. Połowa tej kwoty to 76 911 zł i taki dochód jest objęty 18% podatkiem. Należny podatek wynosi zatem 18/100 · 76911 · 2 = 27 687,96 zł, czyli po zaokrągleniu Nowakowie zapłacą 27 688 zł wspólnego podatku. Gdyby rozliczali się osobno, Nowak miałby do opodatkowania dochód 90 000, z czego 85 528 - 3 089 = 82 439 zł byłoby obłożone 18% podatkiem, a 90 000 - 85 528 = 4 472 zł podatkiem w wysokości 32%. Podatek Nowaka wyniósłby więc 18/100 · 82 439 + 32/100 · 4 472 = 14 839,02 + 1 431,04 = 16 270,06 zł, czyli po zaokrągleniu 16 270 zł. Dochód pani Nowakowej mieści się w całości w 18% progu, więc jej podatek wynosi (70 000 - 3089)·18/100 = 12 043,98 zł, co daje po zaokrągleniu 12 044 zł. Łączny podatek Nowaków, gdyby rozliczali się osobno, wyniósłby 16 270 + 12 044 = 28 314 zł, byłby więc o 626 zł wyższy, niż gdyby małżonkowie rozliczali się wspólnie. 

Przy wypełnianiu PIT oraz rozwiązywaniu zadań należy pamiętać, że po obliczeniu kwoty podatku należy ją zaokrąglić do pełnych złotych (tzn. 50 groszy i więcej zaokrąglamy w górę, a mniej niż 50 groszy zaokrąglamy w dół). 

Zadanie 1. Oblicz wysokość ulgi na dzieci przysługującej rodzinie Poszepczyńskich, która składa się z mamy, taty, babci i pięcioletniej córki, i której w marcu urodziły się trojaczki.

Zadanie 2. Pan Szczebrzeszyński ma w domu Internet dopiero od września zeszłego roku, za który miesięcznie płaci rachunek w wysokości 90 zł. Wcześniej korzystał z usług kafejki internetowej na co posiada rachunki z 2012 roku na łączną kwotę 420 zł. Oblicz, o ile pan Szczebrzeszyński będzie mógł pomniejszyć swój dochód z tytułu używania Internetu.

Zadanie 3. Oblicz wysokość darowizny, jakiej na cele krwiodawstwa dokonała pani Zambrzuska z Zambrowa, która oddawała honorowo krew cztery razy w ciągu roku kalendarzowego (to górny limit roczny dla kobiet).

Zadanie 1. Państwo Poszepczyńscy mają troje dzieci. Córka jest tegoroczną maturzystką i postanowiła, że w tym roku nie pójdzie jeszcze na studia, tylko przedłuży sobie wakacje i zwiedzi Europę. Młodszy z synów skończył w czerwcu studia licencjackie z matematyki finansowej i jesienią zaczął studia magisterskie. Jego o 4 lata starszy brat ma 28 lat i nadal jest studentem czwartego roku informatyki. Ile wynosi ulga na dzieci w tej rodzinie?

Zadanie 2. Panu Szczebrzeszyńskiemu Internet dostarczany jest razem z telewizją kablową. Co miesiąc opłaca on fakturę w wysokości 130 zł, na której widnieją trzy pozycje ze stałym abonamentem: telefon stacjonarny 20 zł, telewizja kablowa 47 zł, a reszta przypada właśnie na Internet. W lutym firma przeprowadzała modernizację usług i wymieniła Szczebrzeszyńskiemu router wi-fi, stąd w lutowej fakturze była jeszcze czwarta pozycja -  modernizacja Internetu - na kwotę 150 zł. Ile podatku zapłaci pan Szczebrzeszyński, jeśli nie korzysta z innych ulg oprócz internetowej, a w ciągu ostatniego roku uzyskał dochód w wysokości 32 000 zł?

Zadanie 3. Pan Zambrzuski - honorowy krwiodawca z Zambrowa - oddał w zeszłym roku maksymalną dopuszczalną ilość krwi. Jego dochód wyniósł w tym czasie 30 000 zł i dodatkowo przekazał on darowiznę na hospicjum dla dzieci w wysokości 1500 zł. Ile podatku powinien zapłacić?

Zadanie 1. Łączny dochód państwa Poszepczyńskich w zeszłym roku wyniósł 130 000 zł. Posiadają oni dwójkę dzieci w wieku 5 i 8 lat oraz niepełnosprawnego 20-letniego syna, którym stale opiekuje się matka. Ile podatku zapłacą Poszepczyńscy, rozliczając się wspólnie i korzystając tylko z ulgi na dzieci?  

Zadanie 2. Państwo Szczebrzeszyńscy rozliczają się wspólnie. Żona uzyskała w ostatnim roku dochód w wysokości 75 000 zł, a mąż pracował tylko dorywczo i uzyskał dochód 3,5 tysiąca zł. Rachunki za użytkowanie Internetu były wystawiane na oboje małżonków i wyniosły łącznie 1600 zł. Oblicz, ile podatku zapłacą Szczebrzeszyńscy, jeśli uwzględnią ulgę internetową?

Zadanie 3. Pani Zambrzuska z Zambrowa uzyskała w ostatnim roku dochód w wysokości 70 tysięcy złotych, a jej mąż 100 tysięcy złotych. Zambrzuscy korzystają z ulgi z tytułu przekazania przez każde z nich darowizny na hospicjum dla dzieci w wysokości 4,5 tysiąca zł. Dodatkowo korzystają z maksymalnej możliwej ulgi internetowej. Oblicz, ile podatku zapłacą, rozliczając się wspólnie, a ile zapłaciliby, gdyby rozliczali się osobno.